jueves, 27 de mayo de 2010

WESTER VII: GRUPO SALVAXE


Xunto con Jhon Ford e Howard Haws, Sam Peckimpah está entre os mellores directores da época dourada do wester. E a diferencia dos outros soubo redefinilo, reinventalo cando os camiños que o xénero seguía estaban xa moi trillados.
En 1969 dirixiu Grupo Salvaxe (The Wild Bunch), un dos mellores westers da historia. Algúns acusárono de violencia excesiva e gratuíta. Non tal: a peli e violenta porque reflexa unha época violenta; nun mundo de homes rudos e fortes, nun territorio aínda sen estructura de país a supervivencia só se impoñía pistola en man. Nese mundo impreciso da fronteira que Peckimpah soubo reflectir tan ben a morte e a brutalidade era algo demasiado cotián.
Grupo Salvaxe é a historia duns homes que viven a marxe da lei (porque xamais souberon vivir doutra forma) e a duns cazadores de recompensas (non mellores ca eles) que os perseguen implacablemente. O mundo cambia a pasos axigantados, o vello oeste está a piques de desaparecer e eles saben que non teñen futuro nese novo orde que se lles ven enriba.
O espectador remata por ter mais simpatía pola banda liderada por Pike Bishop (un espléndido William Holden) porque entre eles hai un código de honor, un respecto mutuo. Quizais non sexan amigos, pero son compañeiros e eso levarano ata as derradeiras consecuencias. “Seguiremos todos xuntos, como sempre fixemos. Si estás con alguén estalo ata o final. Senón es un animal, e estás acabado”, dille Pike Bishop a Téctor (Ben Jhonson).
Pola contra os perseguidores, excepción feita de Deke Thornton (Robert Ryan), son individuos sen escrúpulos, sen ningún tipo de lealdade, porcalleiros só movidos pola ambición.
Estamos arredor de 1913 co contexto de revolución mexicana de fondo. México é un fervedoiro de loitas intestinas. E aí está o xeneral Mapache, un cacique noxento, un infame individuo disposto tamén a sacar tallada do sangue do pobo.
E para ese tirano farán un último traballo, o roubo dun cargamento de armas, que lles permita retirarse cun bo botín. O golpe sae ben aínda que a cousa se complica cando Mapache fai prisioneiro primeiro e tortura despois a Angel, o membro mexicano da banda.
Bos actores, asiduos do wester: William Holden, Ernest Borgnine, Robert Ryan, Edmond O’Brien, Warren Oates, Ben Jhonson. A esto hai que engadirlle un guión axeitado, os diálogos, a mestría do director coa cámara lenta, a fotografía de Lucien Ballard, a música de Jerrry Fielding....
“ Todos soñamos con volver a ser nenos. Ata o peor de nós. Poida que o peor de nós o desexe mais ca ninguén”, dille un vello mexicano a Bishop. Eles sábeno pero saben tamén que non é doado conseguilo despois dunha vida delitiva e violenta, ateigada de excesos, balazos, whisky, putas e sangue.
Por eso ó final deciden rescatar o seu amigo das gadoupas do xeneral Mapache, como a única forma de recuperar a inocencia, e recorren firmes o treito que os pode levar a morte pero que tamén é un camiño de redención en nome de honor e sobre todo de amizade.

lunes, 17 de mayo de 2010

DÍA DAS LETRAS GALEGAS: UXÍO NOVONEYRA


PASADAS TÓDALAS FRANCIAS
Pasadas tódalas Francias
por Ocitania ou Gascuña
ou de París a Iruña
xa diluídas distancias.
A Aragón por Cataluña
ou polo Norte por Son.
En pasádalas Navarras
as cadeas e as barras.
Pasados León e Castela
por Castela a León.
En pasado Monte Irago
e xa en Lingua de Galicia
Ponferrada e Vilafranca
deixando a chaira estanca
enas mesmas portas dela.
O Valcarce e sin perguicia
as penas de garamela
apeitar para o Cebreiro
polo marcado carreiro
que a neve volve vago.
Encarar o porto incerto
o longo cerengo aberto.
A un lado i autro del
todo o horizonte en vela
os Ancares i o Courel.
Pasada Triacastela
do Iribio as faldras fago.
E por Samos Sarria a Lugo.
Oh Lugo a ti me adugo
e solo por ti me arredo
que ben mereces desandes!
Ver a Ponte a antiga vía
a Muralla a Catedral
de Dona Santa María
o Coro e o Grial.
E ver fincadas rezar
coma co antigo medo
poñer a súa alma núa
didiante dos Ollos Grandes.
E despois de rodear
de rodear e de estar
que non se fai o Camiño
solo para o rematar
cruza e debruza no Miño:
Portomarín sulo lago.
Palas Melide Arzúa.
E logo xa Compostela
/ Monxoi! Eoi! Ei Santiago! /
e párame á vista dela
mirar como eu o fago.

Uxío Novoneyra, 1993.

miércoles, 12 de mayo de 2010

ESE MOZO TRISTE E SOLITARIO


Con tan só 19 anos escribiu La chica de ayer, unha das cancións mais emblemáticas do pop nacional. Despois virían outras: Una décima de segundo, Luz de cruce, El sitio de mi recreo, Se dejaba llevar,...
Antonio Vega: intimista, nostálxico, confuso, tormentoso, poeta.
Viviu nunha época de excesos onde só importaba o presente, a raia que separa o ben do mal era demasiado tenue como para decatarse de que lado se estaba. Compoñendo foi un anxo e pisou a moqueta do éxito pero os demos cotiáns levárono o inferno escuro das drogas.Coñeceu o reverso tenebroso da vida e entre o caos e a poesía camiñou perdido por labirintos indescifrables pisando de madrugada sendeiros que parecían sen saída.
Prematuramente avellentado aínda así había luz no seu rostro enfraquecido. Unha estraña aura emanaba da súa figura.
Antonio Vega deixounos o 12 de maio do ano pasado e quixo a casualidade (ou causalidade) que a súa derradeira gravación fora unha canción de Leño para un álbum de tributo-homenaxe a este grupo que tamén foi do mellor do rock urbano deste pais.
Os xenios sempre acaban por xuntarse.


*Banda sonora: Antonio Vega, Sin solución.

martes, 4 de mayo de 2010

NADA ESPECIAL

Chegou maio cunha lumbalxia baixo o brazo, con Voltarén e relaxante muscular 3 veces ó día, cunha nai que sorrí dende a súa fraxilidade e pregunta “e cando volves, meu ben?”, cun buraco na conta corrente, con Hacienda sempre pendente de nós, con propósitos de emenda difíciles de cumprir, con licor café arrefriando na neveira, coa túa voz o outro lado do teléfono salvándome do tedio destes días de repouso sen nada que facer.
..